Wat 250 Rotterdamse scholen ons leerden over veerkracht in crisistijd

Toen de Mirror Foundation samen met de Universiteit van Oxford als eerste ter wereld de leerverliezen tijdens de coronapandemie exact wist te meten, werd dat onderzoek een kompas voor onderwijsbeleid. Voor het eerst waren er harde cijfers die lieten zien wat sluitende schooldeuren werkelijk betekenden. Diezelfde helderheid wilden ook de drie grootste schoolbesturen van Rotterdam. Zij vroegen de Mirror Foundation om hulp: konden wij inzicht geven in hoe hun leerlingen er werkelijk voorstonden, en of herstel al zichtbaar was?

In korte tijd bouwden we een grootschalig onderzoek op onder 250 basisscholen, goed voor tienduizenden leerlingen. We keken niet alleen naar gemiddelden, maar juist naar de verschillen tussen scholen. En die bleken enorm. Sommige scholen kampten met bijna een jaar leervertraging, terwijl andere nauwelijks achterstand hadden of zelfs een voorsprong.

Wat verklaarde dat contrast? Bekende indicators zoals wijk, schoolweging, sociaaleconomische achtergrond, gaven geen sluitend antwoord. Scholen met vergelijkbare omstandigheden presteerden opvallend verschillend. De data wezen op iets anders: het vermogen om je snel aan te passen. Bij één bestuur zagen we dat scholen die cyclisch en datagedreven werkten, minder leervertraging kenden dan scholen die dat niet deden. “Het is een sterke aanwijzing dat wendbaarheid en systematisch leren het verschil maken in crisistijd”, zegt onderzoeker Jelte.

Dat inzicht vormde de basis voor drie vervolgonderzoeken die het hart van onze missie raken. Waar het eerste onderzoek de impact blootlegde, richtten de vervolgstudies zich op de volgende, fundamentele vragen:

1. Herstellen de leerresultaten zich, worden leervertragingen ingelopen?

2. Zo ja, wat maakt dat leervertragingen worden ingelopen?

3. Welke interventies zijn aantoonbaar kansrijk gebleken?

Deze vragen gaan verder dan meten alleen. Ze raken aan de kern van stuurinformatie: hoe kunnen scholen, bestuurders en beleidsmakers in real time zien wat werkt en waarom? Het is precies dat vermogen, de combinatie van data, analyse en handelingsperspectief, waarin de Mirror Foundation uitblinkt.

Dankzij de steun van onze partners kunnen wij onderzoek doen dat niet in de la verdwijnt, maar tot actie leidt. Onze analyses helpen bestuurders gerichter investeren, scholen beter leren van elkaar en leraren zien waar herstel echt plaatsvindt. Zo bouwen we samen aan een onderwijssysteem dat niet alleen reageert op crises, maar ervan leert.